Jak dobrać odpowiednie DPI? – Podstawowe zasady tworzenia plików do druku

Błędnie dobrane DPI, to jeden z podstawowych problemów z którym stykają się początkujący graficy tworzący projekty z przeznaczeniem do druku. Zbyt mała wartość skutkuje słabej jakości wydrukiem, zbyt wysoka znacznie zwiększa wagę pliku i utrudnia jego przesyłanie.

Co kryje się za słynnym skrótem DPI i jak dobrać tą wartość, aby osiągnąć najlepsze efekty? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w dzisiejszym artykule.

Czym jest DPI i dlaczego jest takie ważne?

Wartość DPI można najprościej określić jako miarę jakości zdjęcia, ale czy do końca to prawda? Na początku zapoznajmy się z kluczowymi parametrami, które mają wpływ na jakość odwzorowania na wydruku reprodukowanego obrazu przy użyciu procedury rastrowania.

• DPI (dots per inch – punkty na cal) – są miarą rozdzielczości urządzeń wyjściowych (drukarka, ploter, naświetlarka) określenie to stało się tak popularne, że jest potocznym zamiennikiem dla określenie PPI, które to właśnie jest miarą rozdzielczości obrazów rastrowych (zdjęć).
• PPI (pixels per inch – piksele na cal) – miara rozdzielczości obrazów rastrowych (zdjęć).
• LPI (lines per inch – linie na cal) – miara liniatury rastra, jednego z najważniejszych parametrów w poligrafii stosowanego do zmiany obrazu tonalnego na rastrowy.

W związku z tym, że skrót DPI jest bardzo silnie zakorzeniony w branży, nie będę nawet próbował zmieniać przyzwyczajeń i dlatego dla określania rozdzielczości obrazów rastrowych w tym artykule będę posługiwał się również skrótem DPI.

Jak dobrać DPI do konkretnego projektu?

Skąd się wzięło magiczne 300 DPI? Wartość ta jest ściśle uzależniona od liniatury rastra z jaką będą naświetlane formy drukowe.

Liniatura to parametr mówiący, ile kropek lub linii ułożymy równolegle obok siebie na jednostkę długości, czyli na cal. Im liniatura będzie wyższa tym kropek rastra będzie więcej, a co za tym idzie obraz drukowany będzie mógł zawierać więcej szczegółów.

Zbyt wysoka liniatura w stosunku do możliwości urządzeń drukujących może spowodować, że najmniejsze elementy rastra nie zostaną zreprodukowane, czyli jasne tony nie zostaną wydrukowane i analogicznie duże elementy rastra zostaną zalane do jednolitej plamy niwelując szczegóły w ciemnych tonach.

Przy obecnym stanie technologii i standardach jakości jakich oczekują klienci można przyjąć, że liniatura na poziomie 150 LPI jest całkowitym minimum, a faktyczny standard na dzień dzisiejszy, to 175 LPI.

W celu określenia rozdzielczości map bitowych dla poszczególnych liniatur należy ich wartość pomnożyć przez pierwiastek z dwóch, jest to liczba 1,41. Została ona powszechnie zaokrąglona do wartości 2, gdyż tak po prostu było łatwiej przy obliczeniach i dlatego powstały poniższe wartości:

• 300 DPI (212 DPI przy mnożniku 1,41) jest więc wynikiem dla liniatury 150 LPI
• 350 DPI (250 DPI przy mnożniku 1,41) dla liniatury 175 LPI

Na pewno spotkaliście się już z wartością 350 DPI jako wymóg rozdzielczości dla materiałów przeznaczonych do druku, według mojej oceny pojawiała się ona wraz ze wzrostem urządzeń drukujących w liniaturze 175 LPI.

Oprócz samej liniatury drugim istotnym elementem jest odległość z jakiej będzie oglądany wydruk. W tym przypadku niestety nie możemy się posłużyć wzorem, który jednoznacznie określi rozdzielczość za jaką powinien być przygotowany projekt. Istnieją jednak utarte standardy, które pomogą nam dobrać odpowiednią rozdzielczość do konkretnego projektu.

300 DPI, to wartość, która dotyczyć będzie wszystkich wydruków, które trzymamy w ręce, takich jak wizytówki, ulotki czy katalogi.

Wartość 250 DPI powszechnie stosowana jest dla plakatów o formatach równych i większych niż B1, B2, A1 lub A2.

W przypadku rollupów, które często oglądane są z daleka i mają spore rozmiary, branżowym standardem będzie wartość 150 DPI.

100 DPI i mniej stosujemy dla wydruków wielkoformatowych. W tym przypadku zastosowanie rozdzielczości 300 DPI jest nie tylko bezcelowe, ale i niewskazane ze względu na wagę plików.

Poniższa tabela przedstawia według mojej oceny optymalne rozdzielczości przy których jakość druku dla poszczególnych formatów będzie najlepsza, należy jednak pamiętać, że każda drukarnia posiada swoje wytyczne i należy ich bezwzględnie przestrzegać.

Najczęstsze problemy

Zastosowanie odpowiedniego DPI gwarantuje nam otrzymanie dobrej jakości wydruku. Dla naszego przykładu będzie wyglądać to tak, jak pokazano poniżej.

Wiemy już jak dobierać DPI, czasem zdarza się jednak, że nie mamy wyboru i musimy skorzystać z grafik i zdjęć o gorszej niż byśmy chcieli jakości. Czego możemy się wtedy spodziewać?

W przypadku zbyt małego DPI mamy dwa możliwe wyniki.

Kiedy przygotowana grafika będzie miała zbyt niską rozdzielczość, na wydrukowanym projekcie zobaczymy widoczne nierówności (piksele).

W drugim przypadku możemy uzyskać obraz nieostry, z widocznym rozmyciem. Ten niekorzystny efekt jest wynikiem sztucznie zwiększonej rozdzielczości bitmapy użytej w projekcie.

Ostatni negatywny skutek wynika z sytuacji odwrotnej, a więc z wybrania zbyt dużej wartości DPI. Tak przygotowany plik jest bardzo ciężki i może to powodować problemy. Ich wystąpienie zależy od infrastruktury jaką dysponuje drukarnia, jednak ogólnie ujmując, jeżeli mowa o pojedynczym pliku np. baner, plakat, roll-up, to jeżeli ciężar pliku przekracza 0,5 GB należałoby się zastanowić nad tym, co można zrobić, aby był on mniejszy.

Oczywiście każdy przypadek jest indywidualny i nie można tego generalizować, zachęcam do kontaktu z drukarnią i dostosowanie się do ich zaleceń, w końcu to oni są profesjonalistami i na nich ciąży odpowiedzialność za prawidłowy wydruk.

Najczęstsze pytania

W pracy zawodowej bardzo często spotykamy się z przeróżnymi pytaniami i wątpliwościami, jakie spływają do nas ze strony klientów. Poniżej kilka najpopularniejszych, które dotyczą problematyki rozdzielczości grafik.

Czy da się z tego wydrukować? – odpowiedź brzmi „TAK” bo wszystko się da wydrukować tylko postawmy sobie pytanie „Jak to będzie wyglądało?”, dlatego stanowczo odpowiadajmy „NIE”, aby uniknąć późniejszego niezadowolenia klienta pomimo wcześniejszych ostrzeżeń.

Czy można poprawić rozdzielczość? – Odpowiedź również powinna brzmieć „NIE”. Jak już wcześniej wspominałem, można sztucznie zwiększyć rozdzielczość, ale efekt wizualny nie będzie zadawalający.

Czy zdjęcie pobrane z Internetu możemy użyć do druku? – W wydruku nie jest istotne skąd pochodzi zdjęcie, a jaka jest jego rozdzielczość. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że większość zdjęć w sieci zapisywana jest w dość małym formacie, aby zachować niską wagę i w związku z tym nie nadaje się do wydrukowania.

Grafiki do druku powinny mieć wielkość:

dla zdjęcia w formacie A5 (210 mm x 148 mm), korzystając z wzoru:

wartość w cm / 2,54 * wartość DPI = wartość w px

otrzymujemy: 2480 x 1748 px.

W odwrotnym przypadku, gdy mamy zdjęcie w formacie 1000 x 750 px korzystając ze wzoru:

wartość w px / wartość DPI * 2,54 = wartość w cm

możemy je wydrukować w formacie 8,47 x 6,35cm.

Ich wielkość możemy też szybko sprawdzić korzystając z programu graficznego (na przykład Photoshopa), wpisując docelowe wymiary i zmieniając jednostkę na piksele.

Podsumowując…

Jak widzicie, dobranie odpowiedniej wartości DPI jest jednym z kluczowych elementów przy przygotowywaniu materiałów poligraficznych. Zastosowanie odpowiedniej rozdzielczości da nam finalny produkt, z którego będziemy zadowoleni. Obraz będzie ostry, wyraźny i bez rozmytych krawędzi, dzięki czemu będzie wyglądać profesjonalnie.

Podczas przygotowywania projektów nie warto iść na kompromisy i ulegać namowom klientów przesyłających nam zdjęcia niskiej jakości czy materiały przygotowane z przeznaczeniem do druku. W ostatecznym rozrachunku to my odpowiadamy przed nim za jakość wydrukowanego projektu.

Z drugiej strony pamiętajcie, że zbyt wysoka rozdzielczość niesie za sobą dużą wagę plików bez innych, zauważalnych dla wydruku pozytywów, dlatego zawsze stosujcie się do zaleceń zamieszczonych w specyfikacjach drukarni, ponieważ są one dostosowane do urządzeń na których wykonywany będzie wydruk.

Autor: Rafał Owad, artykuł pierwotnie opublikowany na portalu GrafMag